Dijital Asistanlar ve Hayatımıza Katkıları

“Hey Siri” veya “Ok Google” gibi sözleri her ne kadar çok sık duymasak da yakın zamanda duymaya başlayacağız, üstelik farklı versiyonlarıyla beraber çünkü dijital asistanlar yakında her yerde olmaya başlayacaklar.

Dijital asistanlar hayatımıza yıllar önce PDA(Personel Digital Assistant/ Kişisel Sayısal Yardımcı) olarak girmeye başladı fakat hatırlarsak bu cihazlar yalnızca ekranı büyük ufak bilgisayarlardan ibaretlerdi, tabii ki bu cihazlara hatırlatmalar, alarmlar koyarak gün içerisinde ne yapacağımızı hatırlattırabiliyorduk ama ne kadar pratikti? Her geçen gün daha da hızlı yaşamaya başladığımız dünyada bu cihazların hızları bizlere yetişemedi ve sonra da zaten akıllı telefonların artmasıyla birlikte piyasadan yok olmaya başladılar.

Daha sonra ise akıllı telefon üreticileri başta olmak üzere firmalar dijital asistanları daha kolay yönetebileceğimiz birer sesli asistan konsepti yapmak üzere çalışmalara başladılar. Bunlardan en başarılısı elbette Apple’ın Siri’si oldu, son müşteri odaklı, sürekli gelişen, bir dost gibi konuşan, ara sıra espriler dahi yapan bir sesli asistan. Siri’nin yanı sıra benzer şekilde akıllı telefonların büyük bir kısmına güç veren Android İşletim Sistemi’nin geliştiricisi  Google’da “Ok Google” denilerek tetiklenebilen Google Now’ı  sundu ve açıkçası bu sistemin en büyük avantajı arkasında bulunan dev Google veri tabanıydı. Devamında ise Microsoft firması da Cortana adını verdiği asistanını çıkarttı ve Windows’lu cihazlar da sesli asistanına kavuşmuş oldu.

Daha sonra ise mevcut cihazlardaki bir uygulamadan öte olmaya giden asistanlar Amazon’un Echo’su gibi cihazlara girmeye başladılar, bu halleriyle kullanıcıların daha çok ilgisini çektiler ve beklentiler de büyüdü. Ardından Google Home, ivee, Mycroft gibi cihazlarla piyasa adeta dijital asistan cenneti oldu. Bu konudaki ışığı gören firmalar bu konuda yatırımlarına devam ediyorlar, araba üreticileri de bu yarışın içerisindeler, onlar da araçlarındaki yolcuların ve şoförlerin sesle komut vererek araç içerisinde kontrolleri en kolay hale getirmeyi amaçlıyorlar.

Dijital asistanlar ise temelde 3 şey yapıyorlar, bunlar:

1. Aksiyon Gerçekleştirme: “Bana en yakın PTT’yi bulur musun” şeklinde bir komutla tetiklenebilecek olan bu senaryoda arka planda bir yapay zeka verilen komuttaki cümleyi analiz ederek kullanıcıya isteğini sunmaya çalışır. Bu örnekte asistan kullanıcıya en yakınındaki PTT şubesinin adresini aktarır veya onun yerine o şubeye nasıl gidileceğine dair bir rota çizer ve sunar. Kullanıcı da bu etkileşimin kazancı olarak harita karıştırma zahmetinden kurtulmuş olur. Bu konuda bir diğer örnek de sipariş verme olarak düşünülebilir, “Bana temizlik deterjanı sipariş eder misin” komutunda asistan kullanıcının bu konudaki önceki seçeneğini bulur ve o ürünü sipariş etme aşamasına gelir, gerekirse kullanıcıdan son bir onay alarak kullanıcıyı markete gitmekten kurtarır.
2. Cevap Sunma: Burada ise aslında yazılı aramada yaptığımız şeyin daha da kolaylaştırılmış halini görüyoruz, “Amerika’nın 5. başkanı kim?” sorusuna veya “3 kere 45 bölü 6 eksi 7” sorusuna cevap veren bir sistem gerekiyor. Burada da aynı şekilde bir yapay zeka kullanıcının komutunu analiz eder ve mevcut veri bankasından veya hesaplama gücünden yararlanarak bir cevap sunar. Burada avantaj kullanıcı doğrudan istediğinin cevabını almış olur, ne eksik ne de fazla bir bilgiyle muhatap olmamış olur.
3. Karar verme: Asistan kullanıcının yerine alternatifleri değerlendirerek hızlı bir hesaplamayla en iyisini sunmaya çalışır. Bu sistem aslında navigasyon uygulamalarının yaptığına benzer şekilde çalışmakta, tüm yolları ve yol durumlarını alır, bunlardan en kısa ve konforlu ulaşım sunacakları belirler ve onlardan da kullanıcıya en yatkın olanını birinci olarak sunar. Burada yapay zekanın yanı sıra bir işlem gücüyle seçenekler değerlendirilir ve hesaplama sonucu en iyi seçenek kullanıcıya sunulur.

Dijital Asistanlarda IoT kavramına geçecek olursak bütün dijital asistanların IoT’ye muhtaç olduğunu belirtmemiz gerekiyor çünkü bu cihazların kullanıcıya vaat ettikleri şeyler asistanların diğer aygıtlarla da çalışmalarını gerektiriyor. Evin fırınının durumuna erişemeyen bir dijital asistan “Yemek ne zaman hazır olacak?” sorusuna cevap veremez.

Dijital asistanları üreten ve geliştiren firmalar yapay zekaya verdikleri önem kadar çevre cihazların kontrol edilebilirliklerine de önem veriyorlar. Çevredeki cihazların IoT standartlarına göre çalışmaları ve iletişim kurmaları bu konuda önemli çünkü binlerce üretici var ve hepsi kendi standartlarına göre üretim yaparlarsa hem iletişim kopuklukları hem de güvenlik tarafında büyük sorunlar olacaktır. IoT sistemlerini dijital asistanlarla buluşturan iletişim ve etkileşim sektörde her geçen gün artmakta ve son kullanıcıya sürekli iyileştirmeler olarak yansımakta.

Kaynaklar:

1. https://www.placeable.com/blog/post/part-1-digital-assistants-internet-things-future-search/
2. http://www.ioti.com/iot-trends-and-analysis/google-woos-developers-catch-amazon-digital-assistant-race
3. https://www.amazon.com/Amazon-Echo-Bluetooth-Speaker-with-WiFi-Alexa/dp/B00X4WHP5E