Kripto paraların popülerleşmesi ve daha da yaygınlaşmasıyla gündemimize gelen blockchain teknolojisi aslında sadece kripto paralarla sınırlı değildir. Bu yazımızda öncelikle sizlere blockchain teknolojisinin ne olduğunu, nasıl işlediğini ve son olarak da asıl konumuz olan kullanım alanlarına göz atacağız.
Blockchain nedir?
Blockchain teknolojisi, Bitcoin’in çıkışı ile anılsa da tarihi Bitcoin’den daha öncelere dayanmaktadır. Blockchain’in ilk kullanımı, 1990’ların başında bilgisayar bilimcisi Stuart Haber ve fizikçi W. Scott Stornetta’nın dijital verileri korumanın bir yolu olarak Blockchain’de kriptografik teknikler uygulanmasıyla başlamıştır.
Blockchain’i tüm işlemleri kaydeden merkezi olmayan bir defter olarak düşünebiliriz. Kullanıcılar merkezi bir organizasyonuna ihtiyaç duymadan işlemlerini gerçekleştirebiliyorlar. Daha da somutlaştırmak adına birkaç örnek verelim:
Örneğin, mobil bankacılık üzerinden başka bir bankadaki hesaba transfer yapabilmek için Merkez Bankası tarafından yönetilen EFT sistemini kullanıyoruz. Herhangi bir malın alım-satımını yapacaksak bu işlemin noter tarafından onaylanması gerekiyor. Kullandığımız sosyal medya hesaplarında da söz konusu uygulamalar ilgili şirketler tarafından yönetmektedir.
Kısaca tüm bu ağlardaki işlemlerin sorunsuz gerçekleşebilmesi ve kayıt altına alınması, yapılan işlemlerin bir sorun çıkması durumunda doğrulanması, anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması için ilgili ağları yöneten aracılara (3.bir kişi – kuruma) ihtiyaç duyulmaktadır.
Blochchain nasıl işliyor?
Blockchain, merkezi bir sisteme sahip değildir. Tüm bilgisayarlar üzerinden blok zincirinde yer alan verilere ulaşım sağlanabilir. Bilgilere ulaşmanın yanında burada yapılan işlemlerin kimlere ait olduğu ve ne zaman yapıldığı gibi bilgilere de şeffaf bir şekilde ulaşabilmek mümkündür.
Yeni gerçekleşen işlemler bir önceki bloğun üstüne eklenir ve yeni bir blok oluşturulur. Bu bloklar ise kronolojik olarak birbirine bağlanır. Bu sayede yeni gelen blok kendinden önce gelen bloklardaki bilgileri de doğrulayarak kayıtların güvenliğini artırmış olur.
Eğer sonradan bir değişiklik yapılmaya çalışılırsa sırayla değiştirilmeye çalışılan işlemden sonraki tüm işlemlerin değiştirilmesi gerekiyor. Çünkü her yeni bir blok girişinde bir önceki işlem teyit ediliyor.
Blochchain’in kullanım alanları!
En başta da bahsettiğimiz gibi blockchain her ne kadar Bitcoin ve kripto para birimleri ile son zamanlarda popülerleşmiş olsa da kullanım alanı olarak çok farklı alanlara hitap ediyor.
Bankacılık ve Finans
Kripto paralar aracılığıyla kullanımda olan para transfer uygulamaları, Bitcoin’in öncülüğünde popülerlikte bir patlama yaşıyor. Blockchain zaman ve para tasarrufu nedeniyle özellikle finansal endüstride popüler. Üçüncü bir taraf veya merkezi bir kurumdan yetki talep etmeden dünyanın her yerine anında para gönderip alınmasını sağlayan kripto para birimleri transfer ücretlerini azaltarak, bürokratik süreçlerden kurtularak ve kayıt sistemlerini gerçek zamanlı hale getirerek finansal maliyetleri neredeyse sıfırlama potansiyeline sahiptir.
Nesnelerin İnterneti
Kısaltması IoT olan “Internet of Things” teriminin Türkçedeki karşılığı olarak sunulan nesnelerin interneti, günlük hayatta kullanılan nesnelerin internet sayesinde diğer nesneler ile veri alışverişi yapabilmesini ve nesnelerin birbiriyle tam olarak senkronizasyon halinde olmalarını sağlayan bir teknolojidir. Örneğin evinizde kullandığınız eşyaları eş zamanlı olarak telefonunuzdan kontrol edebilmeniz IoT kavramına güzel bir örnek olabilir.
Blockchain yapısı IoT cihazlarının yaptığı işlemlerin geçmişini tutan değiştirilemez bir kayıt defteri tutulmasını sağlayacaktır. Örneğin güçlendirilmiş bir Blockchain yapısıyla nesnelerin interneti cihazları kendi aralarında güvenli bir uçtan uca mesajlaşmayı IoT ağında aktif hale getirebilirler. Mesaj alışverişini aktiflemek için iki cihaz da üçüncü bir otoriteye bağlı kalmadan kendi aralarında karşılıklı dijital imza veya akıllı sözleşmelerden yararlanabileceklerdir.
Birçok uzman Blockchain teknolojisinin gizlilik ve güvenlik konularında nesnelerin interneti teknolojisinin aranan kayıp halkası olarak yerini aldığı görüşündedir.
Devlet Kurumları
Ulusal ve yerel yönetimler, her vatandaşın doğum ve ölüm tarihleri, medeni hal veya mülk devirleri gibi kayıtlarını tutmaktan sorumludur. Yönetimlerin çoğu bu verileri dijital ya da kâğıt dokümanlar halinde tutmaktadır. Blockchain teknolojisi bu gibi verilerin düzenli bir şekilde kayıt altına alınabilmesini sağlayacaktır. Aynı zamanda vatandaşların gerekli durumlarda bireysel verilerine kolayca ulaşmalarına imkân tanıyacaktır. Blockchain teknolojisi ayrıca oy verme ve oyların sayılmasında, yaşanabilecek usulsüzlük ya da teknik aksaklıkların, güvenliği veri saklama özelliği ile önüne geçme imkânı sunacaktır.
Gaming
Oyun meraklıları için de iyi haberler var. Günümüzde, blockchain ve kripto para oyunları ile birlikte oyun sektörünün büyümesiyle daha önce hiç görülmemiş yeni bir trend yaratıldı.
Kripto tabanlı oyunlar (sanal bir dünyanın yaratıldığı ve bu evrenin kendi dijital para birimine sahip olduğu oyunlar) basitleştirilmiş ve merkezi olmayan ödemeler açısından çeşitli avantajlara sahip. Oyunculara oyun oynarken sahiplik duygusu sağlayıp daha fazla satın almayı da teşvik edebilir.
Lojistik
Denizcilik sektöründe önemli bir sorun, lojistik firmalarının şeffaflık ve iletişim eksikliğidir. Lojistik devi DHL tarafından yaptırılan bir rapora göre, ABD’de 500.000’den fazla nakliye şirketi faaliyet gösteriyor ve bu da sık sık şeffaflık sorunlarına yol açıyor. Makaleye göre; tedarik zinciri yönetimi ve lojistik, blockchain teknolojisi ile çözülebilecek bir dizi sorunla çözüme kavuşabilir.
Teknolojik süreci düzene sokarak ve otomatikleştirerek lojistik sektörüne yılda milyarlarca dolar tasarruf ettirme potansiyeline sahip.
Sağlık
Blockchain sağlık sektöründe de yüksek potansiyele sahip. Sağlık harcamalarını düşürme, paydaşların bilgiye erişimini artırma ve iş prosedürlerini basitleştirme yeteneğiyle sağlık sektöründe kendisini çoktan göstermeye başladı.
Özetle blockchain teknolojisi merkeziyetsiz olmasının getirdiği avantajıyla bankacılıktan sağlık sektörüne birçok alanda yeni fırsatlar barındırıyor. Trendleri yakından takip ederek bu harika fırsatları değerlendirebilir ve sizde bu sektöre dahil olabilirsiniz.
