Yıllardır tartışılan soruya Coventry Üniversitesi’nden yanıt geldi: Bir insan uzaktan kumanda merkezinden aynı anda kaç otonom aracı güvenle denetleyebilir? Yeni araştırmaya göre ideal sayı “beş ile yedi araç” arasında.
Bu bulgu, sürücüsüz otobüsler, teslimat araçları ve robotaksiler gibi hizmetler için kritik önemde. Bu araçlarda, tek bir operatörün tüm filoyu belirlenen rotalarda izlemesi gerekecek. Özel kullanımda olan sürücüsüz otomobiller içinse hâlâ araç içinde direksiyon başında bir sürücünün bulunması şart.
Araştırma, Computers in Human Behavior dergisinde yayımlandı. Sonuçlar, doğru sayı belirlenmediğinde ciddi güvenlik riskleri oluşabileceğini ortaya koyuyor. Çok az sayıda araç verilmesi dikkat dağınıklığına, fazla sayıda araç ise kritik olayların gözden kaçmasına yol açabiliyor.
Simülasyonla test edildi
Coventry Üniversitesi Gelecek Ulaşım ve Şehirler Araştırma Merkezi, önceki çalışmalardaki kafa karışıklığını gidermek için gerçekçi bir simülasyon ortamı kurdu. 24 deneyimli sürücü, geleceğin kontrol odasına benzeyen bu düzende, üç, beş, yedi ve dokuz araçlık filoları denetledi.
Katılımcılara verilen görev netti: Araçların sürüşüne müdahale etmeden yalnızca izlemek. Bir sorun fark edildiğinde ise ayrı bir yedek sürücüye haber vermek.
Sonuçlara göre dokuz araçlık filoyu aynı anda izlemek operatörler için aşırı yük anlamına geldi. Katılımcılar, insan müdahalesi gerektiren kritik olayların üçte birinden fazlasını gözden kaçırdı. Ortalama tepki süresi 13 saniye civarında sabit kalsa da dikkat ve karar kalitesi ciddi biçimde düştü.
Buna karşılık, sadece üç araç izleyen katılımcılar da “fazla boş kaldıkları” için sistemin gereksiz yere işleyişine müdahale etti. Bir katılımcı deneyimini “Üç araçla dikkatimin dağıldığını hissettim” diye açıklarken, bir diğeri yalnızca “sıkıcıydı” yorumunu yaptı.
En uygun denge, beş ila yedi araç arasında bulundu. Bu durumda operatörler dikkatlerini koruyabildi, kritik olaylara zamanında tepki verdi ve kendilerini aşırı yük altında hissetmedi. Araçlardan gelen net bilgiler karar kalitesini artırdı, ancak fazla metin mesajının dikkat dağıttığı görüldü. Araştırmacılar, sesli veya görsel uyarıların daha etkili olabileceğini belirtiyor.
Şehirler için kritik bilgi
Araştırmanın başındaki Profesör Stewart Birrell şunları söyledi:
“Bağlantılı ve otonom araçların güvenli şekilde yaygınlaşmasına katkı sağlayacak içgörüler sunmaktan gurur duyuyoruz. Gerçek dünyada uzaktan denetimin nasıl görüneceğini anlamak için bu çalışma kritik önemdeydi. Beş araçlık denetim, verimliliği sağlarken insan operatörü aşırı yük altına sokmuyor.”
Elde edilen bulgular halihazırda Birleşik Krallık’ta hükümet destekli SCALE projesinde kullanılmaya başlandı. Proje kapsamında Solihull’da otonom araçlar için uzaktan kontrol sistemleri devreye alınacak.
Kaynak: iottechnews.com Research finds human limit to overseeing self-driving cars
