Organizmalar karmaşıklaştıkça, tepki verebildikleri etken sayısı da artar. Bilim insanlarının geliştirdiği bir yapay sistemin ışığa tepki vermeye başlaması, insan eliyle üretilen sistemlerin geleceği konusunda umut verici bir gelişme olarak nitelendirilebilir.
Yapay sistemler, görme duyma gibi duyuları etkileyen sorunlara veya sinir sistemi bozukluklarına alternatif bir çözüm olarak sunulabilecek teknolojik gelişmelerdir. Biyolojik organizmalar, uyaranlara karşı, sinir sistemleri ile tepki verirler. Ne kadar ilkel olursa olsun, canlılar ihtiyaçlarına göre ışığa, pH’a, basınca, sıcaklığa tepkiler verebilecek şekilde evrim geçirirler. Canlıların ihtiyaçları arttıkça sistemler karmaşıklaşır, basit bir ilkel canlı tepki olarak ışığa yönelme faaliyetini gösterirken bir insan ışığa karşı gözlerini kısmak, başını öne eğmek, bir şapka takmak veya konuşmak gibi çok karmaşık tepkiler gösterebilir.
Güney Kore‘de 3 üniversitenin ortak çalışmasıyla yapılan bir araştırmada, araştırmacılar uyaranlara bilinçli bir şekilde tepki veren bir sistem üretmeyi başardılar. Science Advances dergisinde yayımlanan araştırmanın sonucunda geliştirilen bu sistem, sinir sistemi elemanlarını elektronik olarak taklit etmeyi amaçlıyor. Sistem, alıcı olarak bir göz hücresi yerine ışığı elektrik sinyaline dönüştüren bir fotodiyot, sinyali iletmek üzere bir transistör, sinir sistemini taklit eden bir “nöron devresi” ve bir robotik elden oluşuyor.
Araştırmacılar sistemi test etmek için, ışık açıldığında ele bir top düşürerek tepki vermesini sağlamayı amaçlamışlar. Sistemin topu yakalamak için insan beynindekine benzer bir süreçten geçip ışıktan gelen sinyali kullanarak elini kapaması gerekiyor. İnsan beyninde bir saniyeden çok daha küçük sürelerde gerçekleşen bu işlemin sistemde tekrarlanması ilk başlarda 2.56 saniye kadar sürmüş. Herhangi bir etkiye tepki vermemiz bu kadar uzun sürseydi, insanlık çoktan dünya üzerinden silinmiş olurdu. Araştırmacılar defalarca tekrar ettikleri denemelerin ardından sonunda sistemi eğitmeyi başarmış ve tepki süresini 0.23 saniyeye kadar düşürmüş.
Protezlerle ve yardımcı sistemlerle birleştirildiğinde, böyle bir teknoloji, sinir sistemi hastalıklarını rahatlıkla tedavi etmek üzere kullanılabilir. Üstelik kaybedilen organların protezle değiştirilmesinde, görme ve duyma sorunlarının giderilmesinde de bir “eğitilebilir yapay sistem”e sahip olmamız büyük bir avantaj olacaktır.
