Uluslararası bir araştırmacı grubu, primat DNA verilerini analiz etmek için geliştirdikleri yeni bir yapay zeka algoritması olan PrimateAI-3D’nin insan hastalıklarının genetik varyantlarını daha iyi belirlemeye yardımcı olduğunu ortaya koydu.
Bu önemli çalışma, primat türlerinin genetik verilerini kullanarak insan sağlığıyla ilgili değerli bilgiler elde etmenin yolunu açıyor. Araştırmacılar, 233 farklı primat türünden 800’den fazla örneği dizilemek suretiyle çalışmalarına başladılar. Elde ettikleri verileri yorumlamak için PrimateAI-3D adlı yeni bir algoritma geliştirdiler. PrimateAI-3D, genetik dizileri analiz etmek için derin öğrenme dil mimarilerini kullanarak, insan hastalıklarının genetik nedenlerini belirlemeyi hedefledi.
Algoritma, primat akrabalarımızda hastalıkla ilişkisi olmayan mutasyonları tanımak için doğal seçilimi kullanarak eğitildi. Bu şekilde, zararsız genetik varyantları tanımayı öğrendi ve bunları elerken hastalığa neden olabilecek mutasyonları belirlemeyi başardı. Daha sonra, algoritma, İngiltere Biobank projesine örnek bağışında bulunan 400’den fazla kişinin sağlık kayıtlarını ve gen varyantı verilerini kullanarak insanlarda potansiyel olarak zararlı mutasyonları belirlemek için uygulandı.
Yapılan çalışmalar sonucunda, PrimateAI-3D’nin insanlarda yaygın hastalıklara ilişkin genetik riski tahmin etmede etkileyici bir başarı sağladığı görüldü. Algoritmanın mevcut tekniklere kıyasla daha doğru sonuçlar verdiği görüldü.
Bu bulgular, sağlık araştırmalarına destek sağlamak amacıyla kullanılabileceği gibi, insanların risk altında olabilecek genetik varyantlarını belirlemede bilim insanlarına yardımcı olabilir. Ayrıca, primat popülasyonlarının korunması için de önemli bir katkı sağlayabilir.
Illumina şirketinin Yapay Zeka Başkan Yardımcısı ve çalışmanın ortak yazarı olan Kyle Farh, bu çalışmanın sadece başlangıç olduğunu belirtiyor. İnsan genomunu anlamak için sadece insan verilerinin yetersiz olduğunu ve diğer primat türlerinden elde edilen verilerin büyük bir potansiyele sahip olduğunu ifade ediyor.
PrimateAI-3D’nin primat ve insan verilerini birleştirerek genetik hastalık riskini tahmin etmede önemli bir adım olduğu vurgulanıyor. İnsanlar ve primatlar arasındaki genetik benzerlik göz önüne alındığında, primatlarda doğal seçim tarafından tolere edilen bir genetik varyantın insanlarda hastalığa neden olma olasılığının çok düşük olduğu ortaya çıkıyor.
Bu çalışmanın bulguları, sağlık araştırmalarında kullanılarak genetik hastalıkların daha iyi anlaşılmasına ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine katkı sağlayabilir. Ayrıca, primatların korunması ve türlerin sürdürülebilirliği için bilimsel çalışmalara rehberlik edebilir.
PrimateAI-3D gibi yapay zeka algoritmalarının, genetik verilerin analizinde ve hastalık riskinin belirlenmesinde daha da ilerlemesi bekleniyor. İnsan ve primat genomları arasındaki benzerliklerin daha derinlemesine incelenmesi, yeni keşiflerin yapılmasını sağlayacak ve insan sağlığına dair daha kapsamlı bilgiler elde edilecektir.
Bu önemli araştırma, bilim insanlarının insan hastalıklarının genetik temellerini anlamak ve tedavi etmek için primatlardan elde edilen verileri kullanmalarının değerini gösteriyor. İnsanlara yönelik sağlık hizmetlerini iyileştirmek ve genetik hastalıkları daha etkili bir şekilde yönetmek için bu tür inovasyonların devam etmesi önemlidir.
