Ortaçağın feodal tarım döneminden, matbaanın yaygınlaşması, su ve rüzgâr gücünün makinelerle kullanılmaya başlanması ve ardından kömürle çalışan ilk buhar motorunun üretimiyle yerini yeni bir olguya “Sanayi Çağı’na bıraktı. Dünya yıllar geçtikçe küçüldü ve artık bireysellik hayatımızdan neredeyse çıktı. Bu dönemin hemen arkasından ise akıl, enformasyon ve ileri teknolojinin sermayesini oluşturduğu ve 2000’li yıllara kadar etkin olan “Bilgi Çağı” hâkim olguyu oluşturdu. Bugün ise teknolojinin akıllı sistemler, yapay zekâ, elektrik enerjisi, vb. ile muazzam bir boyut kazandığı ve neredeyse teknolojinin her büyük alanında büyük işbirliklerinin oluştuğu dijital bir çağın yaşandığı söylenebilir. Dijital Çağ’ı aslında iki evreye ayırabiliriz: birinci evre, 1960’larda yaygın olarak kullanıma giren ve hayatın tüm alanlarında iş yapma yeteneklerimizi, tüm ilişkilerimizi ve dünyanın iletişimini kökten değiştiren bilgisayarın devrimidir. İkinci evre ise henüz yeni yeni yerleşen, fiziksel ve dijital neredeyse tüm nesneleri ve cihazları birbirlerine bağlayabilen Nesnelerin İnterneti devrimidir. Teknolojik gelişmeler önce bilgisayarları sonra insanları birbirine bağlamayı başardı. Bu teknoloji nesnelerin kablosuz olarak bir ağa bağlanıp veri dağıtımı yapabileceği, inisiyatif alarak karar verebileceği, bir olay başlatabileceği yepyeni bir teknolojik sistemin kapılarını açmaktadır. Nesnelerin İnterneti için sağlık, lojistik, enerji, ev uygulamaları gibi pek çok uygulama alanı söz konusudur. Bu teknolojinin önemli bir uygulama alanı da pazarlamadır. Nesnelerin İnterneti teknolojisi ile her türlü satış ve müşteri verisini gerçek zamanlı olarak toplamak ve analiz etmek mümkündür. Böylece pazarlama yöneticileri karar verme sürecinde daha rahat ve sağlıklı karar alabilirler. Ayrıca bu teknoloji ile kişiselleştirilmiş pazarlamayı iyileştirmek, reklamları doğru kişilere ulaştırmak, müşteriden alınan anlık ve gerçek zamanlı geri bildirimler ile sunulan ürün ve hizmetleri iyileştirmek, sunulan hizmet ile müşteri değerinin artırmak mümkün olacaktır.
Pazarlama ve küreselleşme, piyasadaki alternatif ürünlerin çeşitliliğini arttırmış ve pazarı genişletmiştir. Bu durum pazarlardaki rekabet düzeyini de artırmıştır. Pazarlama stratejileri, firmaların rekabet avantajlarını kolaylaştırması ve sürdürmesi açısından önemli hale gelmiştir. Ürün marka seçiminde alternatif ürünlerin fazlalaşması ile birlikte tüketicilerin ürünleri birbiri ile kıyaslama durumu da geliştirilmiştir. Özellikle teknolojinin bu kadar geliştiği günümüz teknolojisinde tüketicilerin ürün hakkında bilgi toplaması kolay bir hâl almıştır.
Pazarlama tarihsel açıdan bakıldığında gelişim olarak Pazarlama 1.0 (ürün merkezli), Pazarlama 2.0 (tüketici merkezli), Pazarlama 3.0 (insan merkezli) ve Pazarlama 4.0 (dijital pazarlama) aşamalarından sonra yeni bir atılımın eşiğinde: Pazarlama 5.0. Yani “Nesnelerin İnterneti Pazarlaması”. Nesnelerin İnterneti Pazarlaması aslında tüm diğer pazarlama gelişimlerinden kopuk bir anlayışı değil aksine ürünün, müşterinin, insanın ve dijitalin hâlâ merkezde olduğu ancak hiç olmadığı kadar birbirlerine yakınsamasını yani yeni ve güçlü bir bağlantısal pazarlama biçimini ifade etmektedir. Gelişimi ögeleri birbirine bağlayarak yapmaktadır. Pazarlama 5,0’da hâlâ odak noktasında “insan” olarak müşteri bulunurken ürünler dijital ve fiziksel dünyanın kurduğu muazzam bir sistem ağı üzerinden müşterilere ulaşmaktadır.
Nesnelerin İnterneti teknolojisi tam da burada devreye gitmektedir. Bu teknoloji sayesinde ortaya çıkan çok büyük miktarda veri toplanır. Sistem bu verileri iş zekâsı ve analizi uygulamalarına iletebilir. Yöneticiler bu veriler temelinde işletimsel sorunları tespit edebilir, sorunların çözümünde bu verilerden yararlanabilir ve karar verme işlemlerini büyük oranda sağlıklı bir şekilde gerçekleştirebilirler. Bu teknoloji ile bir firmanın hangi ürünlerinin kime ne zaman, nerede ve nasıl satıldığı gibi satış verilerinin gerçek zamanlı olarak toplanması mümkündür. Toplanan bu verilerin gerçek zamanda analizi ile pazarlamacıların pazarlama çabalarını hedefe yönelik yürütmesi ve daha iyi kararlar alması mümkündür. Hedefe yönelik pazarlama çabaları ile şirketlerin gelecekte daha yüksek karlar elde etmesi olasıdır. Ayrıca analiz edilen veriler sayesinde müşterilerin satın alma davranışları ile ilgili veriler temelinde müşteriye özel mesajlar göndermek ya da ilgili ürünü kişiye özel bir şekilde sunmak da mümkün olacaktır.
Nesnelerin İnterneti teknolojisi potansiyel müşterilerin gerçek birer müşteriye dönüşmesine de önemli katkı sağlar. Bir mağazada belirli bir ürünün karşısında uzunca saatler harcayan potansiyel müşterinin akıllı cep telefonuna yâda bilgisayarına müşterinin tercihlerini dikkate alacak şekilde gönderilmiş ürün ile ilgili bir bilgi söz konusu potansiyel müşterinin ürünü alma yönünde karar vermesine ve gerçek müşteriye dönüşmesine sebep olabilir.
Nesnelerin İnterneti reklamları da pozitif yönde etkiler. Akıllı ev örneğinde, Nesnelerin İnterneti teknolojisi sayesinde ev sahibinin akıllı telefonuna evdeki bir ampulün ömrünün azaldığı ve değişimin ne zaman gerekli olacağı bilgisinin yanı sıra ampul satın almak için değerlendirilecek seçenekler de gönderilebilir. Tüketici kendini ilgilendiren reklamları almak sayesinde zamanını boşa harcamazken reklamlarını ilgisiz tüketicilere göndermeyerek şirketler de boş yere para ve emek harcamamış olurlar.
Yukarıda izah etmeye çalıştığımız üzere Nesnelerin İnterneti teknolojisi her türlü satış ve müşteri verisini gerçek zamanlı olarak toplamaya, analiz etmeye, kişiselleştirilmiş pazarlamayı hızlı bir şekilde uygulamaya, böylece pazarlama yöneticilerini karar verme sürecinde daha iyi desteklemeye, reklam giderlerini doğru kullanmaya, müşteriden alınan anlık geri bildirimler ile sunulan ürün ve hizmetlerini hızlıca iyileştirmeye önemli katkı sağlayabilen bir teknolojidir.
